Khác biệt thú vị giữa tiếng Anh-Anh và Anh-Mỹ

Ngày 6 tháng 4 năm 2021 được người Mỹ viết thành 4/6/2021 còn ở Anh lại là 6/4/2021; từ "football" ở Mỹ không chỉ môn bóng đá.

Nhiều từ Anh-Mỹ không có trong Anh-Anh và ngược lại

Dù vẫn sử dụng tiếng Anh, người Mỹ đã phát triển sự khác biệt về ngôn ngữ so với người Anh. Các cụm từ đã tồn tại trong tiếng Anh-Anh đã thay đổi ở Mỹ. Ví dụ, "minced beef" (thịt bò băm) đã thành "ground beef".

Ngoài ra, các từ mới đã được sinh ra khi khoa học và công nghệ ngày càng phát triển. Sau khi phát minh ra ôtô vào thế kỷ 20, người Mỹ bắt đầu đổ "gasoline" cho xe của họ còn người Anh thì dùng "petrol" (xăng dầu).

Những thứ độc đáo của Mỹ như "s'mores" (chỉ món bánh được làm từ bánh graham crackers, kẹo dẻo marshmallow và socola) hay "grits" (bột yến mạch khô) không có từ tương ứng ở Anh.

Ngược lại, ở Mỹ sẽ không có "black pudding" (loại dồi làm từ tiết lợn với thịt lợn băm) như ở Anh.

Từ giống nhau mang nghĩa khác nhau

Một số từ tồn tại trong cả tiếng Anh-Mỹ và Anh-Anh, nhưng chúng có nghĩa khác nhau. Chẳng hạn, "geezer" trong tiếng Anh-Mỹ chỉ một người lớn tuổi nhưng "geezer" trong tiếng Anh-Anh chỉ người ở mọi lứa tuổi, thường là nam, người có thể là bạn của một ai đó hoặc một người được cho là "cool" (tuyệt). Tương tự, từ "homely" trong tiếng Anh-Mỹ chỉ sự đơn giản, xấu xí nhưng trong phiên bản Anh-Anh, nó mang nghĩa ấm cúng, thoải mái.

Tùy thuộc vào nơi bạn ở, bạn cũng sẽ muốn đảm bảo rằng mình đang đề cập đến môn bóng đá một cách chính xác. Trên khắp châu Âu và hầu hết quốc gia, "football" nghĩa là bóng đá còn ở Mỹ là "soccer". "Football" ở Mỹ chỉ một môn thể thao hoàn toàn khác là bóng bầu dục.

Sự khác biệt về chính tả

Ở Mỹ, màu sắc là "color", yêu thích là "favorite" nhưng ở Anh, hai từ này được viết là "colour" và "favourite" (thêm chữ "u").

Một số khác biệt về chính tả khác có thể kể đến: xu hướng của tiếng Anh-Mỹ là kết thúc các từ bằng "-ize" thay vì "-ise" như trong tiếng Anh-Anh. Kết thúc "-er" của các từ như "theater" hay "center" trong tiếng Anh-Mỹ bị đảo ngược trong tiếng Anh-Anh, thành "theatre" và "centre".

Một số từ khác gần như không thể nhận ra là cùng gốc, chẳng hạn như "curb" trong Anh-Mỹ và "kerb" trong Anh-Anh (cùng chỉ lề đường).

Ngữ pháp

Trong tiếng Anh-Anh, bạn phải sử dụng thì hiện tại hoàn thành cho các hành động gần đây có ảnh hưởng đến hiện tại.

Ví dụ: "I’ve broken your vase. Will you forgive me"? (Tôi đã làm vỡ chiếc bình của bạn. Bạn sẽ tha thứ cho tôi chứ?).

Tiếng Anh-Mỹ chấp nhận thì hiện tại hoàn thành là đúng, nhưng cũng đưa ra một lựa chọn thứ hai là thì quá khứ đơn, tức câu trên có thể viết "I broke your vase. Will you forgive me?".

Tiếng Anh-Mỹ có thể chấp nhận dùng thì hiện tại hoàn thành nhưng không sử dụng các phân từ trong quá khứ của Anh. Ví dụ, người Mỹ sẽ sử dụng "gotten" như quá khứ phân từ của động từ "get", "leaned" được dùng thay cho "leant", "spoiled" được dùng thay cho "spoilt".

Dấu câu

Một sự phân biệt ngữ pháp quan trọng khác là việc sử dụng dấu câu giữa tiếng Anh-Mỹ và Anh-Anh. Nếu một người Mỹ chọn một cuốn sách trong một hiệu sách ở London, họ có thể ngạc nhiên bởi việc sử dụng dấu ngoặc kép. Ở Mỹ, nếu trong câu trích dẫn có chứa một câu trích dẫn khác, dấu ngoặc kép (hai nháy trên) được sử dụng cho trích dẫn chính còn dấu ngoặc kép (một nháy trên) được sử dụng cho câu trích dẫn bên trong câu chính đó. Ở Anh thì hoàn toàn ngược lại.

Hay với Oxford comma - dấu phẩy cuối cùng trong một danh sách các thứ được liệt kê. Dấu nhỏ này gây không ít tranh cãi. Trong cả tiếng Anh-Anh và Anh-Mỹ, nó không nhất thiết phải có. Tuy nhiên, người Mỹ có xu hướng tự do khi dùng nó, trong khi người Anh chỉ sử dụng nếu một câu sẽ không rõ ràng nếu không có dấu này.

Với dấu chấm, người Anh đặt dấu phẩy và dấu chấm bên ngoài dấu ngoặc kép trong khi người Mỹ đặt chúng ở bên trong. Tiếng Anh của người Anh không thêm dấu chấm vào các từ viết tắt mà người Mỹ sẽ viết là "Mr., Dr., Mrs."

Định dạng ngày, tháng

Cách viết ngày tháng của người Mỹ và người Anh khác nhau nên có thể khiến ai đó đến trễ ở một cuộc họp quốc tế. Người Mỹ viết ngày theo thứ tự tháng - ngày - năm. Vì vậy ngày 6 tháng 4 năm 2021 sẽ viết là 4/6/2021. Ở Anh, họ viết ngày - tháng - năm, tức ngày trên sẽ là 6/4/2021.

Giọng điệu

Có lẽ không có gì ngạc nhiên khi người Mỹ có xu hướng thoải mái và thẳng thắn với ngôn ngữ của họ hơn so với người Anh. Ngay cả tại văn phòng, người Mỹ thường chào người khác bằng "Hey" hoặc "What’s up?". Tuy nhiên, ở Anh, bạn có nhiều khả năng nhận được lời chào kiểu "Good morning" và "How do you do?".

Những thành ngữ của Anh có vẻ ngớ ngẩn đối với người Mỹ, nhưng chúng có thể truyền tải cảm giác thú vị trong khi duy trì cuộc trò chuyện lịch sự. Một số người Anh có thể nói "and Bob’s your uncle" sau khi liệt kê một loạt hướng dẫn đơn giản. Dịch nôm na câu này là "như thế đó", "đơn giản như đan rổ".

Trong tiếng Anh-Mỹ, bạn có thể nghe thấy "odds and ends" (đầu thừa đuôi thẹo, vật linh tinh), nhưng trong tiếng Anh-Anh, bạn có nhiều khả năng nghe thấy "bit and bobs" (những đồ nhỏ nhặt, lặt vặt).

Dù có nhiều sự khác biệt, người Anh và người Mỹ ít gặp vấn đề khi giao tiếp với nhau bằng tiếng Anh.

Hoàng Huy (Theo Grammarly)

Tham khảo thêm:

• Khi nào dùng 'the' trong tiếng Anh?
• Câu đố về các từ tiếng Anh quen thuộc
• Tên các món ăn ngày Tết bằng tiếng Anh